“Je ziet het pas als je het doorhebt.”

Nieuwe Democratie

Vorige jaar omstreeks deze tijd stond de zogenoemde maand van de Nieuwe Democratie  op de agenda in mijn stad. Hoe geef je vorm aan de betrokkenheid van de inwoners? Hoe oefen je invloed uit op de politieke besluitvorming?  Vragen die de inhoud van de bijeenkomsten moesten gaan bepalen. De bemoeienis van de burgers met de lokale politiek houdt immers niet op bij een keer in de vier jaar stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, zo stelde de begeleidende website.
Inwoners willen meepraten, meedenken. En ze willen meedoen. Ze willen helpen de stad vorm te geven.

Recht om uit te dagen

Een mooi begin van 2019, dacht ik nog. We zagen de ideeën van Code Oranje langskomen. De burgemeester van Heerhugowaard Bert Blase richtte een politieke partij op zonder verkiezingsprogramma, dat moesten de burgers zelf maar samenstellen. Onder de vlag van Democratic Challenge zagen we allerlei experimenten op het gebied van burgerparticipatie. En minister Kajsa Ollongren wilde de Right to Challenge wettelijk verankeren. Met dit Recht om Uit te dagen kunnen burgers taken van gemeenten overnemen als zij denken dat het anders, beter, slimmer of goedkoper kan. De relatie tussen bewoners en overheid verandert hiermee in die van opdrachtnemer en opdrachtgever.

Hoe gaat het nu verder in 2020? Andere hotitems vragen de aandacht: het klimaat, de zorg, het onderwijs, de boeren, de tweedeling.

Het denken over doe-democratie en burgerparticipatie is echter nog lang niet afgerond. In 2019 gaat de Challenge verder als Democratie in Actie.

Terug nu naar de maand van de Nieuwe Democratie in mijn eigen gemeente. Op de agenda zie ik alleen maar bijeenkomsten van burgers met ambtenaren en met wethouders staan. Maar waar zijn de raadsleden? Zij zijn toch de enig echte gekozen volksvertegenwoordigers? Waarom gaan de burgers niet met hén in gesprek? Is dat geen miskenning van de rol van de raadsleden? Zij vertegenwoordigen toch het volk?

Participatie en rol raadsleden

En toen had ik het door en toen pas zag ik het. Dit is geen incident, dit is structureel. En niet alleen in mijn gemeente!
Bij participatieprocessen en burgerinitiatieven praten burgers met wethouders of ambtenaren. De raadsleden zitten er, in het gunstigste geval, bij en ze luisteren.
Waarom discussiëren ze niet mee? Waarom eist het raadslid zijn plek niet op als volksvertegenwoordiger? Waarom niet samen met de inwoners burgerinitiatieven vormgeven om draagvlak te creëren en binnen de politieke kaders te blijven? Zo verdiept het raadslid zijn vertegenwoordigende rol naar volksverbinder en bruggenbouwer.
Raadsleden, grijp je kans! Eis je plek op. Hier ligt jullie Right to Challenge.